blind voor het proces

In mijn werk hou ik me bezig met ‘taaie (toezicht)vraagstukken’. Vraagstukken die complex zijn en zich niet eenvoudig laten oplossen. De eerste stap voor mij is eigenlijk altijd het beter begrijpen van het vraagstuk. Omdat wanneer je je probleem beter begrijpt, je ook veel gerichter interventies kunt inzetten.

Om een taai vraagstuk beter te begrijpen maak ik gebruik van verschillende systeembenaderingen. Benaderingen die uitgaan van een ‘systeem’ dat bestaat uit delen en onderlinge relaties. Een van de overeenkomsten tussen die verschillende benaderingen is dat je een vraagstuk vanuit een helikopterview beschouwt. Je kijkt zo niet alleen naar delen, maar ook naar de een onderlinge samenhang in een groter geheel.

Wanneer je een taai vraagstuk hebt en niks lijkt te werken, dan heb je mogelijk te maken met wat Oshry (auteur van Seeing Systems - unlocking the mysteries of organizational life (1995)) omschrijft als systeemblindheden. Interne en externe factoren die maken dat je een te enge/nauwe blik hebt op je vraagstuk. Met als gevolg dat ogenschijnlijk goede oplossingen averechts werken.

Afgelopen jaar beschreef ik drie vormen van systeemblindheden waar Oshry het over heeft: spatial blindness, temporal blindness, en relational blindness. Hij onderscheidt nog een vierde vorm -namelijk procesblindheid. Blind zijn voor het proces waar je samen in zit.

Het duurde bij mij even voordat ik helemaal begreep wat Oshry met procesblindheid bedoelde. Totdat ik eind december met een projectteam terugblikte op een onderzoek dat ze samen hadden gedaan. Aan het begin van de opdracht was er weinig aandacht voor het zijn van een ‘team’, maar waren het eerder vier individuen, ieder met zijn eigen mening. Vier individuen die soms ook echt last van elkaar hadden en elkaar dat verweten (‘wat weet hij/zij er nou van?’, ‘dit is mijn terrein’). Procesblindheid valt wat mij betreft te vangen in de vraag: Kun je zien dat je samen (als team, afdeling, organisatie) een systeem vormt in een groter geheel dat zich op een bepaalde manier ontwikkelt? Of zie je ‘alleen’ de delen (de individuen, de teams, de afdelingen)? Het gevaar is namelijk, zo schrijft Oshry, dat wanneer je niet kunt zien dat je samen een systeem op zich vormt dat zich op een bepaalde manier ontwikkelt, de neiging ontstaat om die blindheid te politiseren. Bijvoorbeeld van wat wel en wat niet wordt gewaardeerd. Met als gevolgd dat je met elkaar vervalt in ruzies over tijd, geld, middelen, en wie waar over gaat (‘terrein’). Niet alleen verlies je zo zicht op waar je samen voor bent - je ontneemt ook het potentieel om samen verder te komen dan wat in dit geval vier individuen los van elkaar kunnen bereiken.

Met DE TOEZICHTSFLUISTERAAR richt ik me op toezichthouders die vast zitten in taaie vraagstukken. Vraagstukken die al langer spelen en waar niks lijkt te veranderen Ik onderzoek samen met hen wat onderliggend is aan hun probleem en bedenken duurzame interventies gericht op het doorbreken van patronen. Meer kun je lezen op www.detoezichtsfluisteraar.nl.

Nieuwsgierig naar wat dat betekent voor jouw toezichtvraagstuk? Neem dan geheel vrijblijvend contact met me op, per mail vivian@detoezichtsfluisteraar.nl of telefonisch 06-11346806.