De oplossingen van gisteren, zijn de Problemen van nu.

We zitten in een interview. Het is het laatste interview voor een onderzoek wat al lang afgerond had moeten zijn - maar vanwege ‘C’ vertraging opliep. Ik betrap me erop dat mijn hoofd er al eigenlijk niet meer naar staat. De analysefase is al begonnen, er is geen ruimte meer voor nieuwe informatie. Maar dan zegt onze gesprekspartner iets wat blijft hangen. We spraken eerder al met andere toezichthouders, ook van andere organisaties, die, wellicht in andere woorden, ongeveer hetzelfde zeiden. Deze gesprekspartner vroeg zich hardop af waarom we dit onderzoek deden. Er waren toch nog geen incidenten?

Wat voor verschil zou het maken als we konden zien
hoe we op dit punt zijn gekomen?

De vorige keer schreef ik over spatial blindness - alleen zicht hebben op je eigen handelen, maar geen oog hebben voor een groter geheel of onvoldoende weten wat er ècht in andere delen van het systeem gebeurt. De opmerking van deze gesprekspartner deed me denken aan een tweede vorm van systeemblindheid waar Oshry over schrijft: temporal blindness. Ik vertaal het maar naar ‘tijdsblindheid’. We zien alleen wat zich nu voordoet, zonder dat we zien hoe we door gebeurtenissen in het verleden hier zijn gekomen. We ervaren het heden, maar zijn blind voor de complexe reeks gebeurtenissen die ons naar het heden hebben gebracht.

Als je vanuit een systeemblik naar gebeurtenissen kijkt, zie je dat alle actuele gebeurtenissen in het systeemleven een geschiedenis hebben. Die geschiedenis is alleen voor ons veelal onzichtbaar. Omdat we geen zicht hebben op het geheel - we kennen de context van de ander niet - maar dus ook doordat we dagelijkse gebeurtenissen in isolement beschouwen. En dus reageren we op incidenten en menen het probleem te hebben opgelost. Totdat het maanden later zich weer voordoet, we daar weer op reageren en het weer is ‘opgelost’. Of we anticiperen, als we denken slim te zijn en mensen het patroon te herkennen. Daarmee ben je een gebeurtenis wellicht wel voor, maar het onderliggende probleem is daarmee nog niet aangepakt.

Wat nodig is, is afstand. Over een langere periode, liefst samen met anderen, kijken naar wat er precies gebeurt.

In plaats van dagelijkse gebeurtenissen in isolement te beschouwen, moeten we ze zien als stukjes van een groter verhaal. Een verhaal met vorm, patronen en richting. ‘It is seeing the present in de context of the past, such that we can get a more accurate picture of our current conditions. […] moving from a flat plane of experience to a multidimensional one.’ Om te begrijpen hoe we hier, op dit punt, zijn gekomen is afstand nodig om over een langere periode te kunnen zien wat er is gebeurd. Niet zozeer aandacht hebben voor die grote gebeurtenissen die je niet kunnen zijn ontgaan. Maar eerder die kleinere, dagelijkse gebeurtenissen. Omdat het die kleinere, dagelijkse gebeurtenissen zijn die leiden tot majeure gebeurtenissen. Zal ik nog over covid beginnen?

Om die dagelijkse gebeurtenissen in een groter geheel te beschouwen neem je afstand. Het liefst samen met anderen. Met afstand, zodat je kunt gaan zien hoe al die gebeurtenissen bij elkaar optellen. En samen, omdat sommige dingen zo gewoon zijn geworden dat ze ons al niet meer opvallen. Maar ook dus, omdat we als onderdeel van een groter geheel (ook als toezichthouder) geen zicht hebben op het geheel. Gelukkig hoef je het wiel niet zelf uit te vinden om zicht te krijgen op die patronen. Daar zijn werkvormen voor, waaronder reconstructies op locatie. Op www.detoezichtsfluisteraar.nl/inspiratie staat de tool zicht op patronen die je kan helpen bij het in kaart brengen van onbewuste patronen. Of je doet mee aan de workshop op maandag 31 augustus die Brechtje Kessener (co-auteur van het boek Meer dan de som der delen - een overzicht van systeemdenken) en ik geven, speciaal gericht op het in kaart brengen van onderliggende patronen. Meer informatie over de workshops vind je hier. Aanmelden kan via vivian@detoezichtsfluisteraar.nl.

Met DE TOEZICHTSFLUISTERAAR richt ik me op toezichthouders die vast zitten in taaie vraagstukken. Vraagstukken die al langer spelen en waar niks lijkt te veranderen. Ik onderzoek samen met hen wat onderliggend is aan hun probleem, waar men vast zit in manieren van denken, en bedenk samen met hen duurzame interventies gericht op het doorbreken van patronen. Meer kun je lezen op www.detoezichtsfluisteraar.nl.

Nieuwsgierig naar wat dat betekent voor jouw toezichtvraagstuk? Neem dan geheel vrijblijvend contact met me op, per mail vivian@detoezichtsfluisteraar of telefonisch 06-11346806.