Maar vind je ook niet dat…?

We zijn een uurtje onderweg. De deelnemers aan deze training hebben al enkele oefeningen gehad, waarbij we stil hebben gestaan bij onze referentiekaders, hoe we in eenzelfde situatie niet dezelfde aspecten waarnemen of daar andere interpretaties aan geven. Met de boodschap dat we allemaal aspecten op de voorgrond zetten, en daarmee ook op de achtergrond of buiten beeld. Ze hebben geoefend met het luisteren naar taal en de woorden die worden gebruiken. Om zo bewuster te worden hoe iedereen steeds wordt uitgenodigd mee te gaan in het verhaal van de ander.

De laatste stap in deze opbouw is dat we naast waarnemingen en interpretaties ook oordelen hebben. We vinden vaak ergens iets van. En zoals Elke Wiss in Socrates op sneakers mooi schrijft, vaak doen we dat ook op basis van halve informatie. Ze krijgen een oefening mee om terug te gaan naar een situatie waar ze een oordeel over iets of iemand hebben, de situatie te beschrijven en 3 andere oordelen (incl. argumenten) op te schrijven.

Dat blijkt nog niet zo makkelijk. Zeker niet wanneer we vast zijn komen zitten in onze oordelen. De andere oordelen - die evengoed waar (kunnen) zijn - worden van tafel geveegd (terwijl tegelijkertijd erkend wordt dat er best een kern van waarheid in kan zitten). En terwijl we zo aan het onderzoeken zijn hoe die oordelen doorwerken, zegt een van de deelnemers: ‘Maar mensen in Nederland oordelen ook zo snel en zo veel. Vinden jullie ook niet dat ze dat doen?’

Terwijl deze deelnemer doorpraat, kan ik een lach niet onderdrukken. Ik onderbreek hem en vraag de groep of ze kunnen terughalen waar hij zijn vraag mee begon. Of ze letterlijk geluisterd hebben. Dus ik herhaal waarmee deze deelnemer zijn vraag begon ‘Vinden jullie ook niet dat…?” en vraag ze vervolgens waar ze toe worden uitgenodigd. Het kost wat tijd, maar langzaam valt er een kwartje. Namelijk dat ze worden uitgenodigd om mee te gaan in zijn oordeel, namelijk dat Nederlanders (te) snel en (te)veel oordelen. Zonder dat ze het doorhebben. Maar ook zonder dat deze deelnemer het zelf doorheeft.

Als je vast loopt in een situatie, dan helpt het 1) je oordelen over de situatie (de inhoud en/of de spelers die erbij betrokken zijn) te onderzoeken. Kloppen je oordelen wel? Zijn andere oordelen misschien wel net zo waar? En 2) te onderzoeken hoe anderen je (on)bewust uitnodigen mee te gaan in hun verhaal, hun oordelen. Met ook hier weer de vraag ‘hoe waar’ die oordelen eigenlijk zijn.

Ik wens je weer een fijne week.

#systeemdenken #toezicht #oordelen #interpretaties #onderzoeken