Versterken of verzwakken we elkaar?

In de afgelopen maanden werkte ik met verschillende teams uit verschillende toezichtorganisaties aan samenwerkingsvraagstukken. Situaties waarbij mensen het gevoel hadden niet veel verder te komen met elkaar. En waar ze van te voren al wel konden uittekenen hoe ‘de samenwerking’ zou verlopen en wat het eindresultaat zou zijn. Een van strijd over wie gelijk heeft, of zou moeten hebben. Over niet gezien worden, of niet echt gehoord worden. En met verliezers als gevolg.

Nu is elke casus anders - de context doet er immers toe - en dus ook hier. Maar één van de gemene delers in deze opdrachten was het uit beeld raken van het grotere geheel, de grotere opgave. Onbedoeld kon het ene team niet meer zien wat de waardevolle bijdrage was van een ander team. Werden goedbedoelde intenties toch echt anders geïnterpreteerd. En resulteerde deze dynamiek ook steeds weer in de bevestiging van de reeds bestaande beelden over elkaar. “Zie je wel? Typisch [xxx] om dat zo te doen.”

Om de gewenste samenwerking weer op gang te brengen ging ik op zoek of ik liet ik de teams reflecteren op bestaande beelden en opvattingen; over het wat, bijvoorbeeld het werk of de opgave die ze hadden; over de wie, de rollen en verantwoordelijkheden die men had of zou moeten hebben; en over de hoe, de(onbewuste) spelregels die op de achtergrond meespeelde, de toekenning van macht. Soms was dat genoeg om de teams voor een andere wat, hoe of wie te kiezen. Bijvoorbeeld door andere vragen te stellen, een ander inhoudelijk gesprek te voeren. Door met andere actoren te gaan praten. Of door een vergadering anders in te vullen.

Maar soms was dat niet genoeg. Dan volgde de stap om de uiteenlopende beelden over de wat, wie en hoe bij elkaar te brengen. Om zo zichtbaar te maken hoe al deze actoren in een groter geheel elkaar vooral aan het tegenwerken waren, in plaats van aan het versterken. En hoe ze zo onbedoeld alleen maar verder van hun doel af raakten.

De vraag die je jezelf kan stellen, wanneer je gedoe ervaart in een samenwerking met anderen, is: Versterken of verzwakken we elkaar? Hoe doen we dat? En als we elkaar verzwakken, hoe kunnen we het ook anders doen?

Voor wie nieuwsgierig is naar deze wat-wie-hoe - a.s. donderdag op het toezichtfestival, geven Ellen Voncken (NZa) en ik een workshop (15u, Zaal B, Kazerne 4) getiteld “Welke bril zet jij op?”. Je gaat dan concreet met deze wat-wie-hoe vragen aan de slag.