Naar aanleiding van de workshop "welke bril zet jij op" op het Toezichtfestival afgelopen week - een nieuwe systeemvraag:

Welk verhaal wordt verteld? En welke niet?

Vorige week donderdag gingen Ellen Voncken en ik met een groep van >20 mensen aan de slag met het sociaal constructionistische gedachtengoed. Vanuit deze benadering is er geen objectief te kennen werkelijkheid - maar eentje die we met elkaar (sociaal) construeren. Dat doen we de hele dag door. Door taal te geven aan wat er om ons gebeurt. Zodat we de wereld een beetje meer begrijpen, en zo ook een beetje voorspelbaarder wordt.

We hebben het dan over inhoud (hoe interpreteer je bepaalde regels? Wat is bijvoorbeeld fraude?), over spelers (wie doet er toe? wie niet? op welke momenten?) en over de (ongeschreven) spelregels die we deze spelers met elkaar hebben afgesproken (hoe gaan we hier met elkaar om?).

In de workshop vroegen we om in groepjes van 4 een casus te bespreken. Waarbij één persoon een casus inbracht, één persoon vragen stelde, en twee personen observeerden wat er letterlijk werd gezegd (door de casusinbrenger en vragensteller). Om daar dan op te reflecteren; de verhalen die werden verteld en de verhalen die minder aandacht kregen of niet werden verteld.

Nu is het pittig, zeker voor een eerste keer, om letterlijk te luisteren naar wat mensen zeggen. Zeker om half 4 ‘s middags. We hebben namelijk de neiging om onze eigen invulling te geven aan wat er wordt gezegd, tegenstrijdigheden te negeren en gaten in te vullen. Maar het mooie was dat een inspecteur aan het einde zei dit eigenlijk wekelijks gestructureerd met elkaar te doen. Omdat ze inderdaad elkaar veel verhalen vertellen, over die ene inspectie. En door de manier van het vertellen al een kleur geven aan wat er is gebeurd.

Mocht je in een situatie denken "daar gaan we weer" of "dit duurt eindeloos" - dan is de tip: luister letterlijk naar wat mensen zeggen. En wat ze daarmee zeggen over de inhoud (het WAT), de spelers (de WIE) en de ongeschreven regels van het spel (het HOE). De vraag is dan vervolgens: welke vragen kun je ook stellen? Welke verhalen kunnen er ook verteld worden?

#systeemdenken #verhalen #voorgrond #achtergrond