Vorige week nam ik deel aan de SIOO-summerschool Human System Dynamics - thriving in complexity van Glenda Eoyang. Er is veel voorbij gekomen in die week dat me aan het denken heeft gezet. Ik begin met deze:

Welk 'oneindig spel' spelen we alsof het een 'eindig' spel is?

Terwijl Glenda het verschil tussen een eindig en oneindig spel uitlegde (ik kom daar zo op terug) spookte deze vraag door mijn hoofd. Hoe vaak benaderen we een wicked issues als een eindig spel in plaats van een oneindig spel? En welke problemen creëren we daar mee?

Laat ik je meenemen in mijn puzzel. Waar een eindig spel - zoals het al in de naam zit - een einde kent, ontbreekt die nou juist bij een oneindig spel. Er is geen begin-, middel- of eindpunt. Dat doet iets met hoe we met het spel omgaan.

In een eindig spel kun je winnen. Het realiseren van bijvoorbeeld vijftig procent omzetgroei in drie jaar tijd is te beschouwen als een eindig spel. De spelers zijn bekend en aan het eind heb je winnaars en verliezers.

In een oneindig spel krijgt winnen een andere betekenis. Terwijl de spelers en spelregels in een eindig spel vaststaan, verschuiven die in de tijd in een oneindig spel. Niet alle spelers zijn bekend, er komen spelers bij, er gaan er ook weer weg. En zo veranderen ook de spelregels van het spel. Er zijn zo ook geen consequente winnaars en verliezers. De ogenschijnlijke winnaar van vandaag kan zomaar de verliezer van morgen zijn.

Oftewel, waar je in een eindig spel naar een bepaald "statisch" eindresultaat kunt werken, is dat in een oneindig spel een illusie. Want ja, de werkelijkheid kan er morgen ook weer helemaal anders uitzien.

Terwijl ik zo luisterde naar de wicked issues die de andere deelnemers inbrachten en nog eens reflecteerde op mijn eigen casus vroeg ik me af hoe vaak we een oneindig spel benaderen als een eindspel. Neem de issues in de maatschappij, de toeslagenaffaire, het tekort aan woningen en arbeidskrachten, de klimaatcrisis, energieprijzen die door het dak gaan, inflatie, het streven naar een bepaalde economische groei etc. Hoe vaak hebben we niet de reflex om te willen zeggen dat als we x -behalen in y-tijd, we weer "lang en gelukkig kunnen leven" en weer "rustig kunnen gaan slapen"? Om dan vervolgens weer in een nieuw eindig spel te stappen, waar de uitkomst van een eerder gespeeld spel het beginpunt is van het nieuwe spel (ik hoop dat je me nog volgt).

En dus vroeg ik me af: zou het niet veel beter zijn als we ons discours veranderen? Dat we erkennen dat veel van de problemen waar we voor staan niet eindig zijn maar eerder oneindig. Dat we ze niet kunnen oplossen, omdat er dan altijd weer nieuwe werkelijkheden zich aandienen. Maar dat we proberen - voor zover dat kan - oog te hebben voor de lange termijn en de potentiële neveneffecten van de keuzes die nu worden gemaakt. Welke gesprekken zouden we dan met elkaar hebben? En wat zouden we dan anders gaan doen?

Ik wens je weer een fijne week. Ik puzzel nog even verder.