hou-vast (?)
Daar zit ik dan. Terwijl ik eigenlijk een voorstel uit moet werken, kijk ik nog een keer op Netflix naar My Next Guest needs no introduction by David Letterman. Dave Chappelle is dit keer te gast. Ergens halverwege het gesprek zegt Chappelle: 'I believe [...] that only my efforts are my own, and the results have nothing to do with me, but I do what I think is best.'
‘The results have nothing to do with me’
Sinds ik die aflevering zag, vorig jaar, spookt die zin door mijn hoofd. ‘The results have nothing to do with me.’ Toezicht lijkt iets ogenschijnlijk ‘maakbaars’ te hebben. Vaak zijn het de eindresultaten die in toezicht voorop staan. Denk aan het verbeteren van de kwaliteit van accountantscontroles of schoolresultaten, het verminderen van wachttijden in de ggz of het tegengaan van arbeidsuitbuiting. Een wereld ook waar, deels door de verwachtingen van maatschappij en politiek, toezichthouders zich genoodzaakt zien aan te tonen dat wat ze doen effectief is. The results have everything to do with them.
Als je het mij vraagt zijn het niet zo’n eenvoudige problemen als veelal wordt verondersteld. Er zijn vaak meerdere partijen bij betrokken, die allen zo hun eigen kijk op de situatie hebben - en daarmee ook wat de beste oplossing is. Beelden over de situatie en geschikte oplossingen die met de tijd ook nog eens verschuiven. Dat maakt ze zo complex.
Het lastige is dat complexe problemen zich niet eenvoudig laten oplossen. Een complexe situatie verbeteren betekent recht doen aan die complexiteit. Daarmee is het per definitie moeilijk (en misschien zelfs wel ondoenlijk) om aan te tonen dat jij hebt gezorgd voor een bepaald resultaat. Er gaat vaak veel tijd overheen voordat je een duurzame verandering ziet (denk aan het rookverbod). Ook zijn er vaak meer partijen bij betrokken om die duurzame verandering te realiseren. Hoe kun je die verandering dan ‘claimen’? In een wereld waar de maakbaarheidsgedachte groot is, is het met tijden moeilijk om daar niet in mee te gaan.
De houvast zit niet in een inhoudelijke resultaat waar naar toegewerkt wordt, maar in de randvoorwaarden waaronder je een proces met elkaar aangaat
Daar werd ik me gisteren weer even (pijnlijk) van bewust toen ik met een collega aan het sparren was over een opdracht. Terwijl ik me bewust was van de vele onzekerheden en onduidelijkheden die er waren, had ik vanuit een bepaalde maakbaarheidsgedachte een heel ‘planbaar’ programma gemaakt. Een programma wat eigenlijk geen recht deed aan de onzekerheid en ambiguïteit van die opdracht. Ik vroeg me af wat me tegenhield te doen wat ik in deze context eigenlijk het beste kon doen? Waarbij het eerlijke antwoord was: krijg ik die toezichthouders mee in een zoekproces waarin een eindresultaat niet duidelijk te omschrijven valt, als ze zo gewend zijn concreet naar een eindresultaat toe te werken? En heb ik het lef dat met ze aan te gaan? Is het niet een veiligere optie om mee te gaan op de manier waarop ze het nu doen? Maar leidt dat dan tot het gewenste resultaat?
Gelukkig betekent een zoekproces niet dat daarmee alles wordt losgelaten. De houvast zit niet in een inhoudelijke resultaat waar naar toegewerkt wordt, maar in de (rand)voorwaarden waaronder we dat proces met elkaar aangaan. Ik denk weer even aan ‘mijn voorleeskindje’. In die voorleessessies stond het eindresultaat niet voorop, maar eerder plezier hebben met taal. Genoeg zoekboeken en tekeningen die in dat uur ‘gelezen’ en gemaakt zijn. Maar het leidde tot misschien nog wel betere resultaten dan als we elk uur serieus aan het werk waren gegaan. Het geeft vertrouwen voor deze opdracht. Waarin, in zekere zin, het eindresultaat niks met mij te maken heeft.
Met DE TOEZICHTSFLUISTERAAR hou ik me bezig met taaie situaties, problemen en (organisatie)vraagstukken van toezichthouders. Situaties, problemen en vraagstukken die al langer spelen en waar niks lijkt te werken. Ik onderzoek samen met hen wat onderliggend is aan hun situatie, probleem en vraagstuk en bedenk samen met hen interventies gericht op het duurzaam veranderen ervan. Meer kun je lezen op www.detoezichtsfluisteraar.nl en in mijn blog www.toezichtsprookjes.nl.
Heb je een taai vraagstuk en kan je wel wat hulp gebruiken? Neem dan contact met me op per mail vivian@detoezichtsfluisteraar.nl of telefonisch 06 - 11 34 68 06. In een eerste, geheel vrijblijvende sessie onderzoeken we dan samen wat je kan doen om die ongewenste situatie te veranderen.