Een bloemkoolroosje is ook een bloemkool

Nu al weer een tijd geleden werd ik gevraagd voor een onderzoek ‘naar de bedoeling’. Eerder schreef ik al over Wouter Hart en zijn boek ‘Anders vasthouden’. Volgens hem zijn we losgeraakt van de leefwereld. We zoeken oplossingen in de systeemwereld - denk aan nieuwe wet- & regelgeving, beleid, protocollen, of het optuigen van nog meer processen om daar vervolgens toezicht op te houden - en drijven zo steeds verder weg van de vraag wat nu echt de bedoeling is en hoe je daar het meest adequate mee om kunt gaan. Wij werden gevraagd om te beoordelen of deze organisatie nu echt volgens haar bedoelding handelde en hoe belanghebbenden daar over dachten.

Onder het mom “een bloemkoolroosje is ook een bloemkool” werd besloten om naar een specifiek project te kijken. Om dan vervolgens, gedurende het proces, te toetsen in hoeverre dit specifieke project representatief was voor de organisatie als geheel. Systeemdenkers zouden zeggen het geheel wordt weerspiegeld in het deel. Door naar het deel te kijken (in dit geval een project) krijg je zicht op hoe het in een groter geheel (ook) werkt. Klein kijken dus om het grotere te begrijpen.

Zoals Cruijff het formuleerde “je gaat het pas zien als je het doorhebt” bleek op zoveel plekken in het klein zichtbaar te worden hoe het in een groter geheel werkte. Bijvoorbeeld in de documenten die we kregen (wat er wel of juist niet in stond, waar veel over werd gerapporteerd, waar weinig); in wat er in de gesprekken werd verteld (waar ze het niet over hadden, of niet uit zichzelf); met wie we aan tafel zaten (en met wie niet). Het gaf inzicht in wat belangrijk werd gevonden. Wat er toe deed, wie er toe deed. En wij vooral ook konden onderzoeken waarom dat er toe deed.

Dat klein kijken om zicht te krijgen op een groter geheel is natuurlijk niet alleen op deze organisatie van toepassing. Hoewel ik vaak van mening ben dat toezichthouders te klein kijken, of de oplossing te klein zoeken, herinnerde dit onderzoek me er weer aan dat klein kijken soms ook kan helpen. Als je het op een goede manier doet - om het grotere geheel, een grotere dynamiek te begrijpen.

Dus - zoals een collega gisteren het mooi formuleerde - wanneer je merkt dat je in een soap stapt waarbij patronen zich herhalen (je herkent ze aan gedachtes als ‘dit duurt eindeloos’, ‘daar gaan we weer’) is het waardevol om in het klein te onderzoeken wat nou van betekenis, van waarde is. In welke interactiepatronen je met elkaar stapt, en welke overtuigingen daaronder zitten. En wat je dat vertelt over wat er in een groter geheel gebeurt.

Voor wie zich afvraagt of deze organisatie volgens de bedoeling heeft gehandeld - dat antwoord blijf ik je nog even verschuldigd.

#systeemdenken #toezicht #innovatie #slimkijken #sliminterveniëren #kleinkijken #eenbloemkoolroosjeisookeenbloemkool #hetgeheel wordt #weerspiegeld in #hetdeel